Benzyl Axetat là gì? Công thức, Tính chất và Ứng dụng 2025

Benzyl Axetat (C₉H₁₀O₂) – Công Thức, Tính Chất và Ứng Dụng Toàn Diện

Benzyl axetat là một hợp chất hữu cơ quen thuộc, một loại ester nổi bật với công thức phân tử C₉H₁₀O₂ (hay viết gọn là CH₃COOCH₂C₆H₅). Hợp chất này tồn tại ở dạng chất lỏng không màu, sở hữu mùi hương hoa nhài ngọt ngào, thoang thoảng hương thơm của lê và trái cây. Nhờ mùi hương đặc trưng và tính chất vật lý ưu việt, nó đã trở thành một thành phần không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp.

Bài viết này, được cập nhật vào tháng 10/2025, sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan và chi tiết nhất về benzyl axetat, từ cấu trúc, tính chất, phương pháp sản xuất đến các ứng dụng thực tiễn và những lưu ý quan trọng về an toàn.

Những Tính Chất Vật Lý và Hóa Học Nổi Bật Của Benzyl Axetat Là Gì?

Benzyl axetat là một chất lỏng không màu, có mùi hoa nhài, điểm sôi 213°C, không tan trong nước nhưng tan tốt trong các dung môi hữu cơ như ethanol.

Để hiểu rõ hơn về benzyl axetat, việc nắm vững các tính chất đặc trưng của nó là vô cùng cần thiết. Các thông số này quyết định đến ứng dụng và cách xử lý hóa chất một cách an toàn và hiệu quả. Dưới đây là bảng tổng hợp chi tiết:

• Công thức phân tử: C₉H₁₀O₂
• Khối lượng mol: 150.18 g/mol
• Trạng thái: Chất lỏng trong suốt, không màu.
• Mùi: Đặc trưng hương hoa nhài, ngọt ngào và có chút hương trái cây.
• Điểm sôi: 213°C (488 K)
• Điểm nóng chảy: -51°C (222 K)
• Tỷ trọng: 1.054 g/mL tại 25°C. Có thể tham khảo thêm khái niệm tỷ trọng là gì để hiểu rõ hơn.
• Độ tan: Gần như không tan trong nước (khoảng 0.3 g/100ml) nhưng tan tốt trong các dung môi hữu cơ phổ biến như ethanol và ether.
• Độ bay hơi: Bay hơi tương đối chậm ở nhiệt độ phòng, nhưng tốc độ tăng lên đáng kể khi ở dạng phun sương.

Benzyl Axetat Được Sản Xuất và Điều Chế Như Thế Nào?

Benzyl axetat được sản xuất công nghiệp bằng phản ứng este hóa Fischer từ ancol benzylic và axit axetic, với chất xúc tác là axit sunfuric đặc.

Trong công nghiệp, benzyl axetat chủ yếu được sản xuất thông qua phản ứng este hóa Fischer. Đây là một ví dụ điển hình của phản ứng este hóa, một quá trình quan trọng trong hóa học hữu cơ.

Phương trình phản ứng:

C₆H₅CH₂OH (Ancol benzylic) + CH₃COOH (Axit axetic) ⟶ CH₃COOCH₂C₆H₅ (Benzyl axetat) + H₂O

Quy trình sản xuất gồm các bước chính:

1. Chuẩn bị nguyên liệu: Trộn ancol benzylic và axit axetic theo tỷ lệ mol 1:1.
2. Thêm xúc tác: Sử dụng một lượng nhỏ (1-5%) axit sunfuric đặc (H₂SO₄) làm chất xúc tác để tăng tốc độ phản ứng.
3. Thực hiện phản ứng: Hỗn hợp được đun hồi lưu ở nhiệt độ 140-150°C trong khoảng 2-4 giờ. Trong quá trình này, nước được tạo ra và liên tục tách ra khỏi hỗn hợp để chuyển dịch cân bằng, giúp tăng hiệu suất tạo sản phẩm.
4. Trung hòa và tinh chế: Sau phản ứng, hỗn hợp được rửa bằng dung dịch kiềm nhẹ như Natri hidrocacbonat (NaHCO₃) 5% để loại bỏ axit dư.
5. Thu sản phẩm: Cuối cùng, sản phẩm được tinh chế bằng phương pháp chưng cất chân không để thu được benzyl axetat có độ tinh khiết cao (>98%).

Hiệu suất của quy trình này thường đạt từ 80-90%.

Benzyl Axetat Có Những Ứng Dụng Quan Trọng Nào?

Benzyl axetat được ứng dụng chính trong ngành hương liệu, mỹ phẩm (nước hoa, xà phòng), thực phẩm (chất tạo hương), và làm dung môi công nghiệp cho sơn, mực in.

Nhờ mùi hương quyến rũ và khả năng hòa tan tốt, benzyl axetat được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

• Ngành hương liệu và mỹ phẩm: Đây là ứng dụng phổ biến nhất. Nó được dùng để tạo mùi hoa nhài, hoa dành dành trong nước hoa, xà phòng, kem dưỡng da, và các sản phẩm chăm sóc cá nhân khác với nồng độ từ 0.1-1%.
• Công nghiệp thực phẩm: Benzyl axetat được sử dụng làm chất tạo hương vị trái cây trong bánh kẹo, đồ uống. Hợp chất này đã được FEMA (Hiệp hội các nhà sản xuất hương liệu và chiết xuất) phê duyệt với mã số 2135.
• Dung môi công nghiệp: Nó là một dung môi hiệu quả để hòa tan nhựa, sơn, vecni và mực in.
• Dược phẩm: Được dùng làm chất tạo mùi để che đi mùi khó chịu của thuốc và là chất trung gian trong quá trình tổng hợp một số hợp chất dược phẩm.

Cần Lưu Ý Gì Về An Toàn Khi Sử Dụng Benzyl Axetat?

Cần trang bị đồ bảo hộ (găng tay, kính) khi sử dụng, tránh hít phải nồng độ cao vì có thể gây kích ứng. Bảo quản hóa chất ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh xa chất oxy hóa.

Mặc dù được đánh giá có độc tính thấp, việc bảo quản và sử dụng hóa chất an toàn là điều bắt buộc.

• Rủi ro: Gây kích ứng mắt, da và hệ hô hấp nếu tiếp xúc hoặc hít phải nồng độ cao. Nuốt phải có thể gây buồn nôn.
• Biện pháp xử lý: Nếu tiếp xúc với da hoặc mắt, cần rửa ngay bằng nước sạch trong ít nhất 15 phút. Khi làm việc với hóa chất, cần trang bị đầy đủ đồ bảo hộ cá nhân như găng tay nitrile và kính bảo hộ.
• Giới hạn tiếp xúc: Theo OSHA, giới hạn tiếp xúc cho phép trong không khí là 10 ppm trong 8 giờ làm việc.
• Bảo quản: Lưu trữ ở nơi khô ráo, thoáng mát, trong bao bì kín, tránh xa các chất oxy hóa mạnh.

Benzyl Axetat Khác Gì So Với Các Ester Tương Tự?

So với Phenyl axetat (mùi mật ong) và Ethyl axetat (mùi trái cây gắt), Benzyl axetat nổi bật với mùi hoa nhài ngọt ngào, được ưa chuộng hơn trong ngành hương liệu mỹ phẩm.

Để có cái nhìn rõ hơn, hãy so sánh benzyl axetat với hai ester phổ biến khác là phenyl axetat và ethyl axetat. Sự khác biệt về cấu trúc dẫn đến sự khác biệt về mùi hương và ứng dụng chính của chúng.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)

Benzyl axetat có độc không?

Không, benzyl axetat có độc tính thấp và được xem là an toàn khi sử dụng đúng cách, nhưng cần tránh nuốt hoặc hít phải ở nồng độ cao.

Tổ chức EWG (Environmental Working Group) đánh giá đây là hợp chất có mức độ nguy hiểm thấp. Tuy nhiên, như với mọi hóa chất, việc tuân thủ các quy tắc an toàn là cần thiết để tránh các rủi ro kích ứng không đáng có.

Cách bảo quản benzyl axetat tốt nhất là gì?

Bảo quản benzyl axetat trong thùng chứa kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và các nguồn nhiệt.

Nếu được bảo quản đúng cách, thời hạn sử dụng của benzyl axetat thường là 2 năm. Việc lưu trữ không đúng cách (ví dụ ở nơi ẩm ướt) có thể dẫn đến phản ứng thủy phân, làm giảm chất lượng sản phẩm.

Thị trường benzyl axetat năm 2025 có gì mới?

Dự báo thị trường benzyl axetat toàn cầu sẽ tăng trưởng ổn định ở mức 6.85% mỗi năm, do nhu cầu mạnh mẽ từ ngành mỹ phẩm và chăm sóc cá nhân.

Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi xu hướng tiêu dùng các sản phẩm có nguồn gốc hương liệu tự nhiên và an toàn. Các thị trường mới nổi ở châu Á – Thái Bình Dương đang là động lực chính cho sự phát triển của thị trường này.

Để biết thêm thông tin chi tiết hoặc có nhu cầu mua sản phẩm Benzyl Axetat và các loại hóa chất công nghiệp khác, vui lòng liên hệ với Hóa Chất Doanh Tín để được tư vấn và báo giá tốt nhất.