Kiến thức chuyên môn
Methyl Ethyl Ketone (MEK) là gì? Ứng Dụng & An Toàn | Doanh Tín
Bạn đang tìm kiếm một loại dung môi công nghiệp có tốc độ bay hơi “chuẩn chỉnh” hơn Acetone để pha sơn PU hay keo dán? Câu trả lời chính là Methyl Ethyl Ketone (MEK). Nhưng MEK thực sự là gì và tại sao nó lại là hóa chất bị kiểm soát gắt gao?
🧪
Methyl Ethyl Ketone (MEK), hay còn gọi là Butanone (
), là một dung môi hữu cơ mạnh dạng lỏng, không màu, có mùi ngọt hắc đặc trưng. Nó được đánh giá là dung môi “vàng” trong ngành sản xuất sơn, keo dán và mực in nhờ khả năng hòa tan nhựa vượt trội và tốc độ bay hơi ổn định.
Tuy nhiên, MEK là một hóa chất dễ cháy nổ (Điểm chớp cháy -9°C) và là tiền chất công nghiệp chịu sự quản lý của pháp luật. Bài viết chuyên sâu dưới đây từ Hóa Chất Doanh Tín sẽ cung cấp đầy đủ thông số kỹ thuật, bảng so sánh MEK vs Acetone và quy trình sử dụng an toàn nhất năm 2025.
Methyl Ethyl Ketone (MEK) Là Gì? Tổng Quan Về Hóa Chất Butanone
Methyl Ethyl Ketone (MEK), hay Butan-2-one (
), là một hợp chất hữu cơ dạng lỏng, không màu, có mùi ngọt hắc đặc trưng. Nó là một dung môi công nghiệp mạnh mẽ, được ưa chuộng nhờ khả năng hòa tan nhựa vượt trội và tốc độ bay hơi tối ưu.
Methyl Ethyl Ketone (MEK), với danh pháp IUPAC là Butan-2-one, là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm ceton. Nó tồn tại ở dạng chất lỏng không màu, linh động, có mùi ngọt gắt đặc trưng, tương tự như mùi của Acetone nhưng hăng hơn.
Thông số kỹ thuật chính (Technical Specs)
- Công thức hóa học:
() - Số CAS: 78-93-3
- Khối lượng phân tử: 72.11 g/mol
- Tên gọi khác: MEK, Butanone, 2-Butanone, Ethyl methyl ketone.
(Các Đặc Tính Hóa Lý Quan Trọng Của Dung Môi MEK
Các đặc tính quan trọng nhất của MEK bao gồm khả năng hòa tan vượt trội nhiều loại polymer, tốc độ bay hơi nhanh vừa phải (chậm hơn Acetone), và điểm chớp cháy rất thấp (-9°C), cho thấy đây là một hóa chất cực kỳ dễ cháy.
Tại sao MEK có khả năng hòa tan vượt trội?
MEK là một dung môi phân cực aprotic. Nhóm carbonyl (C=O) tạo ra một moment lưỡng cực đáng kể, cho phép nó hòa tan hiệu quả một loạt các chất:
- Nhựa và Polymer: Nitrocellulose, cellulose acetate, nhựa vinyl, epoxy, polyurethane (PU), và acrylic.
- Gum và Resin: Các loại nhựa thông tự nhiên và tổng hợp.
- Chất béo và Dầu: Có khả năng tẩy dầu mỡ hiệu quả.
So với Acetone, MEK có tốc độ bay hơi chậm hơn một chút, giúp màng sơn hoặc lớp keo có đủ thời gian để dàn đều, tạo bề mặt láng mịn và chắc chắn hơn, tránh hiện tượng “mốc trắng” (blushing) do hơi ẩm.
Những tính chất vật lý đặc trưng
- 🌡️ Nhiệt độ sôi: 79.6 °C (Lý tưởng cho sấy khô nhanh).
- ❄️ Nhiệt độ nóng chảy: −86 °C.
- ⚖️ Khối lượng riêng: 0.805 g/mL (ở 20°C).
- 🔥 Điểm chớp cháy (Flash Point): -9 °C. (Cực kỳ nguy hiểm, cần lưu trữ cẩn thận).
Hóa Chất Butanone (MEK) Được Điều Chế Như Thế Nào?
Trong công nghiệp, MEK được sản xuất chủ yếu thông qua quá trình khử hydro của 2-butanol (sec-butyl alcohol). Phản ứng này sử dụng chất xúc tác gốc đồng hoặc kẽm ở nhiệt độ cao (400–500 °C).
4 Ứng Dụng Cốt Lõi Của Methyl Ethyl Ketone Trong Công Nghiệp
MEK được xem là dung môi “vàng” trong ngành sản xuất sơn PU, mực in bao bì, keo dán ống nước và chất tẩy rửa công nghiệp.
1. Sản xuất Sơn và Chất phủ bề mặt (Chiếm 60%)
MEK hòa tan hiệu quả nitrocellulose, nhựa acrylic và vinyl. Tốc độ bay hơi vừa phải của nó giúp tạo ra một lớp màng sơn cứng, bóng và bền, đặc biệt trong sơn PU cho đồ gỗ và sơn xe máy.
2. Sản xuất Keo dán và Hàn nhựa
MEK là thành phần chính trong keo dán ống nước PVC. Nó hoạt động như một chất “hàn hóa học”, làm mềm bề mặt nhựa để các chuỗi polymer liên kết lại với nhau khi dung môi bay hơi, tạo mối nối cực bền.
3. Mực in công nghiệp
Trong in ống đồng (gravure printing), MEK giúp mực khô nhanh, bám chắc trên các bề mặt khó bám như màng nhựa, giấy bóng.
4. Chất tẩy rửa công nghiệp
MEK có khả năng loại bỏ dầu mỡ, sáp và keo dán cũ cực mạnh, thường dùng để vệ sinh máy móc trước khi bảo dưỡng.
Góc Nhìn Chuyên Gia – Case Study
“Nhiều khách hàng ngành in ấn bao bì thường phân vân giữa MEK và Ethyl Acetate. Một mẹo kỹ thuật: MEK có khả năng ‘cắn’ (etching) nhẹ bề mặt màng in tốt hơn, giúp độ bám dính của mực sâu và bền hơn trên màng BOPP. Đây là bí quyết để bản in không bị bong tróc.”
– Nguyễn Thị Mỹ Linh, Trưởng phòng Kỹ thuật Doanh Tín
So Sánh Chuyên Sâu: MEK, Acetone và Toluene
Để lựa chọn dung môi tối ưu, hãy xem bảng so sánh dưới đây:
| Đặc Tính | Methyl Ethyl Ketone (MEK) | Acetone | Toluene |
|---|---|---|---|
| Tốc độ bay hơi | Trung bình – Nhanh | Rất nhanh (Dễ gây mốc) | Trung bình |
| Khả năng hòa tan | Mạnh (Nhựa phân cực) | Rất mạnh (Phổ rộng) | Mạnh (Nhựa không phân cực) |
| Điểm chớp cháy | -9 °C (Rất dễ cháy) | -20 °C (Cực kỳ dễ cháy) | 4 °C (Dễ cháy) |
| Độc tính | Trung bình | Thấp | Cao (Hại thần kinh) |
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ) & Hướng Dẫn An Toàn
Methyl ethyl ketone có độc không?
Có, MEK có độc tính. Hít phải hơi MEK có thể gây kích ứng hô hấp, đau đầu, chóng mặt. Tiếp xúc lâu dài có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Luôn sử dụng trong khu vực thông gió tốt và trang bị đầy đủ PPE.
MEK có phải là chất cấm không?
MEK không phải chất cấm, nhưng nó nằm trong danh mục hóa chất sản xuất, kinh doanh có điều kiện và là Tiền chất công nghiệp theo quy định pháp luật Việt Nam (Nghị định 113). Việc mua bán cần có giấy phép và khai báo.
Mua dung môi MEK ở đâu uy tín tại TPHCM?
Hóa Chất Doanh Tín là nhà nhập khẩu trực tiếp MEK từ các thương hiệu lớn (Đài Loan, Singapore, Nhật Bản). Chúng tôi cung cấp đầy đủ giấy tờ pháp lý, COA và hỗ trợ vận chuyển an toàn.
Sẵn Sàng Nâng Cao Chất Lượng Sản Phẩm Của Bạn với MEK?
Đừng để việc lựa chọn dung môi trở thành bài toán khó. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi đã sẵn sàng!
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Người sử dụng hóa chất phải luôn tham khảo Bảng Dữ liệu An toàn (SDS) và tuân thủ quy định pháp luật hiện hành.
✓Người kiểm duyệt nội dung
PGS.TS Đặng Hoàng Phú
Cố vấn chuyên môn cấp cao tại Hóa Chất Doanh Tín. Phó Giáo sư, Giảng viên Khoa Hóa học (ĐH KHTN ĐHQG-HCM) với hơn 10 năm kinh nghiệm nghiên cứu Hóa hữu cơ & Phổ nghiệm.
Xem hồ sơ năng lực & công bố khoa học →
Nguyen Thi My Linh
